PRVO POMINJANJE GRABOVNICE - Grabovnica (Velika i Mala) je "STARO SRPSKO NASELJE", naseljeno još u doba stare srpske države, verovatno na mestu koje nosi ime "Staro selo". Prvi pomen ovog naselja kao Grabovnica nalazi se u aktu cara Dušana iz 1348. godine. "Kada je Dušan išao u Svetu Goru, kako piše Dragoljub Trajković, on je potvrdio Hilandaru, sve poklone i pravine, koje su ovom manastiru dali njegovi potomci. Među poklonima po zemlji serbskoj u ovom Dušanovom aktu se pominju: Vina (današnje Vinarce), Leskovac..., kao i GRABOVNICA.
CRKVA-MANASTIR Sv.Nikole - tzv. orahovački manastir prvi put se pominje 1516. godine u turskom defteru na sinjoru (medji) sela Grabovnice. Izgled pomenutog manastira nije sačuvan, ali ako se selo Grabovnica pominje u Dušanovoj povelji iz 1348. godine kao darovano selo manastiru Hilandaru, on svakako vodi poreklo iz srpskog srednjeg veka. Manastir je više puta obnavljan. Manastir je mnogo vekova zračio ne samo kao verska nego i obrazovna institucija, jer u okviru manastira u XIX veku registrovana je i škola po manastirskoj metodi.
